روایات تقلید را مذمت کرده‌اند

1. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: لا تَكُونُوا إمَّعةً ، تَقولونَ : إن أحسَنَ الناسُ أحسَنّا ، و إن ظَلَمُوا ظَلَمنا ! و لكنْ وَطِّنُوا أنفُسَكُم إن أحسَنَ الناسُ أن تُحسِنُوا ، و إن أساؤوا أن لا تَظلِمُوا.
   دنباله رو و بى اراده نباشيد كه بگوييد: اگر مردم خوبى كردند ما هم خوبى مى كنيم و اگر ظلم كردند ما هم ظلم مى كنيم. بلكه از خودتان اراده داشته باشيد، اگر مردم خوبى كردند، شما خوبى كنيد و اگر بدى كردند، شما ظلم نكنيد. الترغيب و الترهيب : 3/341 / 23.
   
   
2. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ درباره آيه ۳۱ سوره توبه «اتّخذوا احبارهم و رهبانهم اربابا من دون اللّه » ـ فرمود: أما إنّهُم لم يكونُوا يَعبُدونَهُم ، و لكنَّهُم كانوا إذا أحَلُّوا لَهُم شيئا استَحَلُّوهُ ، و إذا حَرَّمُوا علَيهِم شيئا حَرَّمُوهُ.
   نه اين كه آنها را عبادت مى كردند، بلكه هر گاه احبار و راهبانشان چيزى را براى آنان حلال مى شمردند، آنها هم آن را حلال مى دانستند و اگر چيزى را بر آنان حرام مى كردند، مردم هم آن را حرام مى شمردند.الدرّ المنثور : 4/174.
   
   
3. امام على عليه السلام: إنّه ليسَ لِهالِكٍ هَلَكَ مَن يَعذِرُهُ في تَعَمُّدِ ضَلالةٍ حَسِبَها هُدىً ، و لا تَركِ حَقٍّ حَسِبَهُ ضَلالَةً.
   هر كس ضلالتى را به اين خيال كه هدايت است دنبال كند و يا حقّى را به گمان اين كه ضلالت است فرو گذارد و با اين كار به هلاكت در افتد، هيچ كس او را معذور نمى دارد. بحار الأنوار : 5/305/23.
   
   
4. امام على عليه السلام ـ در اشعار منسوب به حضرتش ـ فرمود: إذا المُشكِلاتُ تَصَدَّيْنَ لي
   كَشَفتُ حَقائقَها بالنَّظَرْ
   و لَستُ بِإمَّعَةٍ في الرِّجالِ
   اُسائِلُ هذا و ذا ما الخَبَرْ؟
   و لكنّي مُدرَّبُ الأصغَرينِ
   اُبَيِّنُ مَعْ ما مَضى ما غَبَرْ .[المدرّب ـ كمعظم ـ : المنجّذ ، المجرّب، و الأصغران: القلب و اللسان.
   هر گاه امور مشكل و مبهم به من رو كنند،
   با فكر و انديشه حقيقت آنها را كشف مى كنم.
   من مقلّد مردمان نيستم، كه
   از اين و آن بپرسم: چه خبر؟
   بلكه دو عضو كوچك .[زبان و دل.]را تمرين مى دهم
   و با نگاه به گذشته، آينده را روشن مى كنم. القاموس المحيط: 1/66 و ج 2/70) .الأمالي للطوسي : 514/1125.
   
   
5. امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «احبار و راهبان خود را به جاى خدا خداوندان خويش قرار دادند» ـ فرمود : و اللّه ِ ما صَلَّوا لَهُم و لا صامُوا ، و لكنَّهُم أحَلُّوا لَهُم حَراما ، و حَرَّموا علَيهِم حَلالاً فاتَّبَعُوهُم.
   به خدا قسم كه برايشان نماز نمى خواندند و روزه نمى گرفتند بلكه براى مردم حرامى را حلال و حلالى را حرام مى كردند و مردم هم از ايشان پيروى مى نمودند. المحاسن : 1/383/847.
   
   
6. امام صادق عليه السلام ـ درباره همين آيه ـ فرمود: أما و اللّه ِ ، ما دَعَوهُم إلى عِبادَةِ أنفُسِهِم ، و لو دَعَوهُم إلى عِبادَةِ أنفسِهِم ما أجابُوهُم ، و لكنْ أحَلُّوا لَهُم حَراما ، و حَرَّموا علَيهِم حَلالاً ، فَعَبَدُوهُم مِن حَيثُ لا يشَعُرونَ.
   بدانيد، به خدا سوگند كه مردم را به عبادت خود فرا نمى خواندند. اگر آنان را به عبادت خود دعوت مى كردند، البته نمى پذيرفتند. بلكه براى مردم حرامى را حلال و حلالى را حرام مى كردند و بدين سان مردم ندانسته، ايشان را عبادت مى كردند. المحاسن : 1/383/848.
   
   
7. امام صادق عليه السلام ـ خطاب به يكى از اصحاب خود ـ فرمود: لا تَكونَنَّ إمَّعةً ، تقولُ : أنا مَع الناسِ و أنا كَواحِدٍ مِن الناسِ !.
   هرگز همرنگ جماعت نباش كه بگويى: من تابع مردم هستم و من هم مثل بقيه مردم. معاني الأخبار : 266/1.
   
   
8. به نقل از ابو حمزه ثمالى، امام صادق عليه السلام فرمود: إيّاكَ و الرئاسةَ ، و إيّاكَ أن تَطَأ أعقابَ الرِّجالِ ، فقلتُ : جُعِلتُ فِداكَ ، أمّا الرِّئاسةُ فقد عَرَفتُها ، و أمّا أن أطَأ أعقابَ الرِّجالِ ، فما ثُلُثا ما في يَدي إلاّ مِمّا وَطِئتُ أعقابَ الرِّجالِ ! فقال : ليسَ حيثُ تذهَبُ ، إيّاكَ أن تَنصِبَ رجُلاً دونَ الحُجَّةِ فَتُصَدِّقَهُ في كُلِّ ما قالَ.
   بپرهيز از رياست مدارى و بپرهيز از اين كه دنبال رجال (شخصيتها) راه افتى. عرض كردم: فدايت شوم، رياست مدارى را مى دانم [به چه معناست]، اما اين كه دنبال رجال راه افتم، من دو سوم آنچه [از حديث و اخبار شما و دانشى كه] دارم از همين راه افتادن دنبال رجال به دست آورده ام؟! حضرت فرمود: متوجّه نشدى؛ [بلكه مقصود اين است كه] بپرهيز از اين كه مردى (شخصيتى) را بدون دليل عَلَم (بُت) كنى و هر چه گفت تصديقش نمايى. معاني الأخبار : 169/1.
   
   
9. امام صادق عليه السلام فرمود: يا سُفيانُ ، إيّاكَ و الرِّئاسةَ ، فَما طَلَبَها أحَدٌ إلاّ هَلَكَ ، فقلتُ لَهُ : جُعِلتُ فِداكَ ، قد هَلَكْنا ، إذ ليسَ أحَدٌ مِنّا إلاّ و هُو يُحِبُّ أن يُذكَرَ و يُقصَدَ ، و يُؤخَذَ عَنهُ ! فقالَ : ليسَ حَيثُ تَذهَبُ إلَيهِ ، إنّما ذلكَ أن تَنصِبَ رجُلاً دُونَ الحُجَّةِ فَتُصَدِّقَهُ في كُلِّ ما قالَ ، و تَدعُوَ الناسَ إلى قولِهِ.
   اى سفيان! زنهار از رياست مدارى؛ زيرا هيچ كس در پى رياست نرفت، مگر اين كه هلاك شد. عرض كردم: فدايت شوم: پس همه ما به هلاكت در افتاده ايم؛ زيرا هيچ يك از ما نيست، جز اين كه دوست دارد اسمش برده شود و مردم به سراغ او بيايند و از وى علم و دانش بياموزند! حضرت فرمود: متوجّه نشدى، مقصود اين است كه مردى را بدون دليل عَلَم (بُت) كنى و هر چه گفت باور نمايى و مردم را به گفته هاى او دعوت كنى. معاني الأخبار : 180/1.
   
   
10. النهاية، در حديث آمده است: «اُغدُ عالما أو مُتَعَلِّما و لا تَكُن إمَّعَةً» الإمَّعَةُ ـ بكسر الهمزة و تشديد الميم ـ : الذي لا رأيَ له فهو يتابع كلَّ أحدٍ على رأيِهِ ، و الهاء فيه للمبالغة ، و يقال فيه إمَّعٌ أيضا ، و لا يقال للمرأة : إمَّعَةٌ ··· و قيل : هو الذي يقول لكلِّ أحدٍ : أنا مَعكَ ، و منه حديثُ ابنِ مسعودٍ رضى الله عنه«لا يَكونَنَّ أحَدُكُم إمَّعَةً . قيلَ : و ما الإمَّعَةُ ؟ قالَ : الذي يقولُ : أنا مَع الناسِ».
    يا دانشمند باش يا دانش آموز و اِمّعه مباش». اِمّعه ـ به كسر همزه و تشديد ميم ـ كسى را گويند كه از خود رأى و اراده اى ندارد و از نظر اين و آن پيروى مى كند. هاء در اين كلمه براى مبالغه است [نه تأنيث ]و به همين جهت اِمَّع نيز گفته مى شود و چنين نيست كه براى زن اِمّعة بگويند [بلكه اِمّع هم گفته مى شود زيرا هاء آن براى مبالغه است نه تأنيث]··· بعضى گفته اند: امّعه كسى است كه به همه مى گويد: من با تو هستم. از اين معناست حديث ابن مسعود رضى اللّه عنه: «هرگز كسى از شما اِمّعه نباشد. گفته شد: امّعه چيست؟ فرمود: كسى كه مى گويد: من با مردم [و تابع جماعت ]هستم». النهاية : 1/67.
    
    
11. «من دخل في الإيمان بعلم ثبت فيه، و نفعه إيمانه، و من دخل فيه بغير علم خرج منه كما دخل فيه»،

کسی که با علم داخل ایمان شود در آن ثابت میماند، و کسی که بدون علم داخل آن شود، از آن بیرون می‌رود همانطور که داخل شده.

1. و قال عليه السّلام: من أخذ دينه من كتاب اللّه و سنّة نبيه صلوات اللّه عليه و آله زالت الجبال قبل أن يزول و من أخذ دينه من أفواه الرجال ردّته الرجال»،

کسی که دینش را از کتاب خدا و سنت پیامبرش بگیرد، کوهها زوال می‌یابد قبل از آنکه دینش زوال یابد و کسی که دینش را از دهان شخصیت‌ها بگیرد، همان شخصیت ها او را خارج می‌کنند.

1. و قال عليه السّلام: «من لم يعرف أمرنا من القرآن لم يتنكّب الفتن‌». اصول کافی جلد ۱ صفحه ۷ https://lib.eshia.ir/11005/1/7
2. مَنْ عَمِلَ عَلَى غَيْرِ عِلْمٍ كَانَ مَا يُفْسِدُ أَكْثَرَ مِمَّا يُصْلِحُ. https://lib.eshia.ir/11005/1/44
3. الْعَامِلُ عَلَى غَيْرِ بَصِيرَةٍ كَالسَّائِرِ عَلَى غَيْرِ الطَّرِيقِ لَا يَزِيدُهُ سُرْعَةُ السَّيْرِ إِلَّا بُعْداً. https://lib.eshia.ir/11005/1/43

٫مثل العابد الذي لا يتفقه كمثل الذي يبني بالليل ويهدم بالنهار. https://lib.efatwa.ir/43321/10/179